4-5-2025 Open Joodse Huizen in Assen
Vanavond herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De gesneuvelde militairen, verzetsmensen, burgers en niet in de laatste plaats de Joden.
Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er ongeveer 140.000 Joden in Nederland. Tijdens de bezetting werden 107.000 van hen gedeporteerd naar concentratie- en vernietigingskampen. Slechts ongeveer 5.000 gedeporteerden overleefden de oorlog. Dit betekent dat ruim 75% van de Joodse bevolking in Nederland werd vermoord of omkwam door ziekte en ondervoeding.
In vergelijking met andere bezette landen was het percentage Joodse slachtoffers in Nederland opvallend hoog. Historici wijzen op verschillende factoren, zoals de effectieve werking van het Duitse bezettingsregime en de geografische beperkingen die vluchten bemoeilijkten.
Een tragisch hoofdstuk in de geschiedenis.
In het kader van Open Joodse Huizen waren we bij het huis aan de Prins Hendrikstraat 1a te Assen, dat destijds toebehoorde aan de familie Wolf. Een toen en nu opname. Links het huis op 4 mei 2025 en rechts in 1942.
Open Joodse Huizen
Open Joodse Huizen is een jaarlijks herdenkingsproject in Nederland waarbij huizen, winkels en scholen tijdelijk worden opengesteld om de verhalen van Joodse bewoners tijdens de Tweede Wereldoorlog te vertellen.
Tijdens deze bijeenkomsten, die plaatsvinden rond 4 en 5 mei, delen huidige bewoners, nabestaanden en historici persoonlijke verhalen over vervolging, verzet en overleving. Dit gebeurt vaak op de exacte locaties waar Joodse families woonden en werkten, waardoor de geschiedenis tastbaar en invoelbaar wordt.
De herdenkingen zijn kleinschalig en intiem, met verhalen die worden verteld aan de hand van foto’s, dagboekfragmenten, muziek en literatuur. Het project begon in 2012 en heeft zich sindsdien uitgebreid naar meerdere steden in Nederland.
Wij waren bij Open Joodse Huizen in Assen aan de Prins Herndrikstraat 1a.
Op 4 mei vond er een herdenking plaats bij Prins Hendrikstraat 1a in Assen als onderdeel van het project Open Joodse Huizen Huizen van Verzet. Dit huis was ooit het thuis van de familie Wolf, die in 1942 werd gedwongen hun woning te verlaten voor de toekomstige commandant van het doorgangskamp Westerbork, Albert Konrad Gemmeker. Tijdens de herdenking werd hun verhaal verteld door de dochter van de Joodse Leida van Tijn en Ido Wolf, Hélène Wolf. Hoofdpersonen in het boek Alleen uit de oorlog.
Het verhaal van Leida en Salomon
Op 15 mei 1940, de dag van de Nederlandse capitulatie, trouwt de Joodse Leida van Tijn met haar jeugdliefde Salomon Boekbinder. Als de deportaties van de Nederlandse Joden in de zomer van 1942 van start gaan, besluit het jonge stel via België naar Frankrijk te vluchten.
Daar worden Leida en Salomon ontdekt en gearresteerd waarna ze in het interneringskamp Châteauneuf-les-Bains terechtkomen. Op 25 september 1942 doen Leida en Salomon een vluchtpoging, in de hoop om uiteindelijk in het neutrale Zwitserland terecht te komen. Dit mislukt en na opnieuw opgepakt te zijn, scheiden hun wegen. Salomon wordt naar doorgangskamp Drancy overgebracht en van daaruit naar Auschwitz, waar hij wordt vermoord.
Leida weet de oorlog als enige van haar familie te overleven. In 1947 trouwt ze met de eveneens alleen uit de oorlog gekomen Ido Wolf. Het is een verstandshuwelijk waaruit drie kinderen voortkomen.
Het boek Alleen uit de oorlog
Alleen uit de oorlog is een boek van Niek van der Oord, gepubliceerd door Omniboek. Het vertelt het aangrijpende verhaal van Leida van Tijn en Ido Wolf, die als enigen van hun familie de Holocaust overleefden. Na de oorlog zoeken ze steun bij elkaar, terwijl ze worstelen met de diepe littekens die de oorlog heeft achtergelaten. Van der Oord baseert zich op interviews, brieven en andere historische bronnen om hun levensverhaal te reconstrueren.
Het boek is verkrijgbaar als paperback, e-book en luisterboek. Wil je het lezen? Je kunt het vinden bij bol.com
De Joodse familie Wolf uit Assen zwaar getroffen door de oorlog
De Joodse familie Wolf uit Assen werd tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen. Samuel Jozef Wolf, een aardappelhandelaar en amateurfilmer, legde het leven van zijn gezin vast op film voordat de oorlog hen uit elkaar rukte. In 1942 werd de familie uit hun woning aan de Prins Hendrikstraat gezet, zodat de toekomstige commandant van Kamp Westerbork, Albert Konrad Gemmeker, er kon wonen.
Samuel, zijn vrouw Roosje en hun dochter Erna werden uiteindelijk gedeporteerd naar Theresienstadt en later naar Auschwitz, waar ze op 19 oktober 1944 werden vermoord. Hun zoon Ido wist de oorlog te overleven door onder te duiken. Na de oorlog trouwde hij met Leida van Tijn, die haar eerste man in Sobibor had verloren.
Hun verhaal wordt nog steeds herdacht, onder andere tijdens Open Joodse Huizen in Assen, waar een film van Samuel Jozef Wolf wordt vertoond. Een aangrijpende herinnering aan een familie die bijna volledig werd weggevaagd door de Holocaust.
Vertoning familiefilm van de familie Wolf
Na afloop gingen we naar het nabij gelegen DRENTS ARCHIEF waar de familiefilm van de familie Wolf vertoond werd. De film bevatte fragmenten van voor de oorlog. Een indrukwekkend monument in beeld. Wat voelden wij ons verbonden met die Joodse familie Wolf.