1939 Mobilisatie
Op 29 augustus 1939 vond de algehele mobilisatie plaats. Deze soldaat wordt door zijn vrouw naar het station Groningen gebracht om per trein naar zijn mobilisatiebestemming te reizen.
Op het station van Groningen neemt deze militair afscheid van zijn gezin om naar zijn mobilisatiebestemming te gaan. Terwijl zijn vrouw en zijn jongste dochter in tranen uitbarsten, kust hij zijn jongste telg. Een treffende foto die laat zien dat het heel moeilijk was afscheid te nemen om een onzekere toekomst tegemoet te gaan.
Zandzakken voor PTT kantoor 1940.
Soldaten tijdens de mobilisatiewinter 1939-1940 in Stadskanaal
Verdediging aan het Ruiten A Kanaal tijdens de mobilisatie in 1940
Afplakken ramen tegen scherven voor het uitbreken van de oorlog op 10 mei 1940.
1940 Oorlog
Op 10 mei 1940 verscheen het Nieuwsblad van het Noorden met de dramatische mededeling dat Duitsland Nederland heeft aangevallen.
Boogbrug in Winsum opgeblazen op 10 mei 1940.
Opgeblazen brug in Ten Post op 10 mei 1940
Direct begon het al met intimiderende verboden en geboden, waarbij opvalt dat burgemeester en commissaris der koningin zich lieten lenen tot het indirect steunen van de Duitse invallers.
Inzamelingsaktie in Veendam 1940
Groningen 1940 Duitse aanwijs- en richtingborden.
Seyss Inquart op de Grote Markt noordzijde, juni 1940.
1940 Aktie tegen de Nederlandse Unie in Veendam.
1940 Aktie tegen de Nederlandse Unie aan de Zwanestraat in Groningen.
1940 Ontslagen cdk J. Lindhorst Homan met zijn gezin.
Nederlandse militairen terug uit Duitse krijgsgevangenschap, 15 juni 1940.
1940 Verwoesting op hoek Westersingel en Verlengde Visserstraat.
1940 Verwoest perceel Reitdiepskade in Groningen.
Duitse troepen op de Grote Markt in Groningen tijdens een overwinningsparade mei 1940.
1941 Bezetting
Voorwerpen van koper, nikkel, tin en lood inleveren, 10 aug 1941.
In de loop van 1941 verschenen in parken en openbare gelegenheden de borden "Voor Joden verboden", als voorloper op de Jodenvervolging.
1941 De WA marcheert in de Gelkingestraat
1941 Ortskommandantur aan de Ubbo Emmiussingel
1941 Seyss Inquart verlaat het Scholtenhuis
1941 Aan de voorgevel van het stadhuis hangt een hakenkruisvlag
Duitse vlieger en zijn marconist bij door hen neergeschoten Wellington bij Jipsinghuizen in Westerwolde, 13 maart 1941.
Spontane bloemenhulde voor neergeschoten Britse vliegers, 13 juli 1941.
Wrak Bleinheim Oosterhogebrug, 1 maart 1941.
Westelijk deel van Groningen getroffen door brisant- en staafbrandbommen op vrijdagavond, 26 september 1941.
1941 Anti-Duits opschrift.
Jozef Israëlsstraat, 26 september 1941.
1942 Toenemende onderdrukking
1942 Klokkenroof RK kerk van het Heilig Hart aan de Moesstraat
In 1942 werden de klokken uit de kerktorens geroofd om omgesmolten te worden ten behoeve van de oorlogsindustrie.
1942 Klokkenroof aan de Wilhelminakade
Deportatie van de Joden 1942.
In 1942 moesten ook de Joden in Groningen de gele Jodenster dragen
De Joden moesten een persoonsbewijs bij zich hebben waarin een J stond om hen te onderscheiden van andere mensen. In het Duits een Ausweis genoemd
Op steeds meer plaatsen verschenen borden met de tekst: Voor Joden verboden. Onze Joodse landgenoten werden steeds meer buiten de samenleving geplaatst.
1942 De Joden moesten zich aanmelden
1942 Joodse wijk
1942 Vismarkt voor Joden verboden
1942 Joden mogen niet in deze schuilkelder
1942 Propaganda op de Vismarkt voor het Nederlandsche Arbeidsfront
1943 Vervolging en onderduiken
1943 Onderduikershol in de Vosseberg, tussen Onstwedde en Mussel
1943 Onderduikershol in de Vosseberg, tussen Onstwedde en Mussel
1943 Onderduikers in hun slaaphol
1943 Onderduikers
1943 Duitse reactie op de april-mei stakingen
1943 Celwagen arrondissementsrechtbank gebruikt voor de illegaliteit door twee wachtmeesters
1943 De radio moet worden ingeleverd
1943 Ook mijn schoonvader Harm Kreuijer heeft zijn radiotoestel ingeleverd
1943 Ingeleverde radio's onderweg voor transport naar Duitsland
1943 Het beruchte Scholtenhuis was hoofdkwartier van de SD
1943 De landstorm paradeert voor het Scholtenhuis, dat inmiddels getooid is met het V-teken, als reactie op de V-actie vanuit Londen, waarbij de met de eerste drie tonen van Beethoven het V-teken in morse wordt gegeven. De V staat voor overwinning.
.Deze plaquette was te vinden in de inmiddels afgebroken Naberpassage, aan de Oostwand van de Grote Markt in Groningen, waar tijdens de oorlog het beruchte Scholtenhuis stond.
1943 Als gevolg van het toenemende gevaar uit de lucht, veroorzaakt door overvliegende bommenwerpers op weg naar Duitsland en het beschieten door de Duitse vliegtuigen en afweer, werden er overal in Groningen schuilkelders gebouwd, zoals hier op de Vismarkt.
1943 Schuilkelders aan de St Jansstraat nabij de Grote Markt en de Martinikerk.
1944 Het laatste jaar
1944 Het voedseltekort werd steeds nijpender. Hier staan een lange rij mensen voor de winkel van Meyer's Koek om een reep koek te kunnen kopen op hun voedselbon.
1944 Ook brandstof was niet meer te krijgen. Men werd creatief en verzon allerlei manieren om toch nog te kunnen rijden. Zoals deze auto met houtgasgenerator.
1944 Ook het openbaar vervoer was haast niet meer mogelijk. Er reden echter nog bussen met een houtgasgenerator.
1944 Voordat de bus kon vertrekken was het nog een heel gedoe om te zorgen dat de houtgasgenerator energie kon leveren om te gaan werken.
In de Tweede Wereldoorlog werd, door een gebrek aan benzine, houtgas veel gebruikt als brandstof voor auto's. Achter op het voertuig was dan een installatie bevestigd die houtvergasser of houtgasgenerator werd genoemd. Bij voldoende zuurstof verbrandt het houtgas, maar door het onthouden van zuurstof kan het gas worden afgevangen. Het gas wordt eerst langs filters gevoerd waar het water, teer en andere vaste bestanddelen worden verwijderd. Het gereinigde gas wordt in de motor verbrand. Drie à vier kilo hout vervangt zo één liter benzine. Aanpassingen aan de motor zijn niet noodzakelijk om houtgas te gebruiken, maar wel neemt het vermogen met zo'n 20% af.
1944 Alternatief voor brandstofschaarste.
1944 Distributiebeslommeringen.
De RAF zorgt voor thee.
1944 Duitse propaganda voor het propagandatijdschrift Signaal op reclamezuil. De nazi's verspreidden tussen 1940 en 1945 in alle bezette gebieden het propagandatijdschrift Signaal. Met zijn twintig vertaalde uitgaven en een totale oplage van ruim 2,5 miljoen exemplaren was Signaal tijdens de Tweede Wereldoorlog het meest gelezen blad in heel Europa. De Duitse propagandamachine zat heel doordacht in elkaar en daar was dit tijdschrift een zeer goed voorbeeld van. "Het zat bijzonder goed in elkaar, met een knappe vormgeving, heel goeie artikels tot zelfs het gebruik van kleurenfoto's. Het tijdschrift was zijn tijd ver vooruit. Het telde dan ook nog eens 40 pagina's, in een periode waarin alles bijzonder schaars was. Het moest in alle bezette landen sympathie opwekken voor de Duitsers
De Stichting Winterhulp Nederland (WHN) was de nationaalsocialistische organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog alle maatschappelijke hulpverlening zoals verleend door de overheid, particuliere en kerkelijke organisaties in Nederland moest overnemen.
1944 Propagandaposters.
Eénpans maaltijd ook in Groningen. Op 23 februari 1941 werd er begonnen met het organiseren van één-pans-maaltijden en hiermee werd doorgegaan tot september 1944. Na dolle dinsdag was de structuur uit de winterhulp leiding verdwenen en werden er nagenoeg geen eenpansmaaltijden meer georganiseerd.
W.A. mannen op de fiets.
De laatste sigaret.
1944 Laatste kopje echte koffie.
1944 Bovenwoning tijdens de oorlogsjaren.
1944 Laatste editie Nieuwsblad van het Noorden.
1944 In de krant lezen over D-DAY.
1944 Putjes graven
1944 Oproep voor graafwerk
1944 Inkwartiering.
1944 Inundatie te Bedum.
1944 Inundatie Overschild.
1944 Rijdende centrale keuken in Veendam.
1944 Trouwerij in Leek.
1945 Bevrijding
Toen de Canadezen begonnen aan het bevrijden van de noordelijke provincies Groningen en Drenthe leek het er aanvankelijk niet op dat het nog een hele zware eindslag zou worden. Maar toen op 13 april 1945 het Canadese leger na de bevrijding van Assen oprukte naar Groningen ontstond er bij het binnendringen van de stad een enorme slag met verwoede straatgevechten. Opvallend was dat de burgers vaak argeloos stonden toe te kijken bij de gevechten met alle gevolgen van dien. Uiteindelijk kwamen de Canadezen en de Duitsers tegenover elkaar te staan op de Grote markt. De Duitsers hadden de panden die ze bezet hielden aan de oost- en noordkant in brand gestoken. De Canadezen zaten aan de zuidkant van de Grote Markt. Door een ontplofte munitiewagen werd de stoeldraaiersstraat verwoest. De hele binnenstad werd verwoest. Pas op 16 april 1945 gaven de Duitsers zich gewonnen. Toen moesten de Canadezen nog zware strijd leveren om Pocket-Delfzijl. Uiteindelijk eindigde de strijd pas op 2 mei 1945 met de bevrijding van Delfzijl.
1945 Ter verdediging hebben de Duitsers een tankgracht gegraven in het Stadspark in Groningen
Anti-tank muur op de toegangsweg naar Groningen, april 1945.
1945 Duitse 88 mm kanon moest de stad Groningen verdedigen.
Zo zag de Grote Markt in Groningen er uit voor de verwoesting tijdens de Slag om Groningen van 13 tot en met 16 april 1945.
12 april 1945 Het Canadese leger op weg naar Groningen.
Opmars der Canadezen naar Groningen april 1945.
Opmars der Canadezen naar Groningen, april 1945.
Melk voor The Royal Hamilton Light Infantry, april 1945.
Duitse gevangenen bij De Punt, 13 april 1945.
Tulpen voor de Royal Canadian Artillery, 13 april 1945.
Lt Dave Heap aan de Paterswoldseweg, 14 april 1945.
Uitgeschakelde Shermantank met Fred Butterworth aan de Paterswoldseweg april 1945.
Afvoer Duitse krijgsgevangenen aan de Paterswoldseweg in Groningen
Huisraad wordt in veiligheid gebracht omdat de huizen branden 14 april 1945
Gevechten op de Paterswoldseweg 13 april 1945.
De strijd is voorbij. Burgers wagen zich weer naar buiten. Op de achtergrond is de tabaksfabriek van Niemeijer te zien.
Gesneuvelde Duitse soldaat tijdens de Slag om Groningen.
Duitsgezinden worden afgevoerd.
Zwaarbewapende Canadese soldaat.
Eerste warme maaltijd in 24 uur voor The Royal Hamilton Light Infantry aan de Paterswoldseweg 14 april 1945.
Canadese militairen in de Guldenstraat.
Meisje op Canadese tank die oprukt naar de Grote Markt 14 april 1945.
Canadese bren carrier van de verbindingen in Groningen april 1945
Les Fusiliers Mont-Royal in actie aan de Radesingel op zondag 15 april 1945.
Ontmoeting met Groningse.
Geschut in stelling gebracht tijdens strijd op Noorderplantsoen aan de Ernst Casimirlaan.
Duitse krijgsgevangenen in Helpman op zondagmorgen 15 april 1945.
Tanks rukken op naar de Grote Markt dat reeds in brand staat 15 april 1945.
Een Canadese soldaat neemt vanuit zijn positie Duitsers onder vuur.
De Duitsers steken steeds meer panden aan de Grote Markt in brand.
De Duitsers steken steeds meer panden aan de Grote Markt in brand.
De binnenstad van Groningen staat in brand tijdens de gevechten tussen de Canadezen en de Duitsers 13-16 april 1945.
Verwoeste huizenblokken in Groningen.
Canadese tank in de Oosterstraat met links op de achtergrond de Martinitoren.
Stoeldraaierstraat na het ontploffen van een Duitse munitie-auto.
Canadese militairen in de Oosterstraat.
Canadese militairen met een Duitser in de Guldenstraat.
Duitse krijgsgevangenen op de hoek van de Grote Markt en de Oude Boteringestraat.
Overgave in de Poelestraat aan Les Fusiliers Mont-Royal op maandag 16 april 1945.
Overgave in de Poelestraat aan Les Fusiliers Mont-Royal op maandag 16 april 1945.
Groot enthousiasme in de bevrijde Poelestraat.
Verwoesting op de hoek Nieuwe Boteringestraat en de Ossenmarkt.
Vreugde onder de bevrijde inwoners van Groningen.
Canadese Kent and Essex Regiment trekt met pipes and drums over de Herebrug.
De puinhopen op de deels weggevaagde Grote Markt in Groningen.
Deze Trees is temidden van haar Canadezen.
De Groningers vieren hun bevrijdingsfeest. Ook dit meisje met haar hondje is blij.
Duits 20 mm-Flakvierling 38 geschut dat achtergelaten is na de strijd.
De binnenstad van Groningen aan de Grote Markt werd verwoest doordat de Duitsers de panden aan de noord-en oostwand in brand hadden gestoken. Ook het Scholtenhuis, hoofdkwartier van de SD, ging in vlammen op. Misschien wel met de bedoeling alle bewijsmateriaal te vernietigen.
De door de gevechten verwoeste Grote Markt. Ook het beruchte Scholtenhuis ligt nu in puin.
De Canadezen maken zich met hun Bren carriers in de Oosterstraat op voor de strijd.
De Canadezen maken zich met hun Bren carriers in de Oosterstraat op voor de strijd.
Een tank van Fort Garry Horse divisie passeert Duitse autowrakken op de weg van Eelde naar Groningen.
Zeer de moeite waard is het lezen van het boek 'Endkampf om Groningenapril 1945, waarin tot in detail de gevechten in de stad Groningen worden beschreven van 13 t/m 16 april 1945. Je bent er als het ware bij wanneer de Canadese soldaten het verzet van de Duitsers breken en de SD'' ers in het Scholtenhuis proberen te ontsnappen om via Zoutkamp naar Schiermonnikoog te vluchten. Het boek lees je in één adem uit.