Dolle Dinsdag is de aanduiding voor dinsdag 5 september 1944. Op die dag speelden zich in heel Nederland emotionele taferelen af naar aanleiding van de uitzending van de BBC dat de geallieerde legers de grens hadden overschreden. Breda zou al bevrijd zijn.
Dit gerucht werd gevoed door Minister-President Gerbrandy die verklaarde dat de grens was overschreden en hij heette de bevrijders welkom op Nederlands grondgebied.
Het gonsde al een aantal dagen van de geruchten in bezet Nederland. de geallieerden hadden in de voorgaande dagen in hoog tempo terrein gewonnen. Op zondag 3 september was Brussel bevrijd en op maandag 4 september was Antwerpen op de Duitsers veroverd. De verwachting was dat de geallieerden
op 5 september in Rotterdam konden zijn, op 6 september in Utrecht en Amsterdam, en de rest "zou snel volgen". In Zuid-Nederland had men het gebulder van de kanonnen kunnen horen. Geruchten werden aangedikt, en al snel deed het fabeltje de ronde dat bepaalde plaatsen in Zuid-Nederland al bevrijd waren. In Rotterdam werd beweerd dat de geallieerden bij Moerdijk waren, en in Amsterdam werd beweerd dat ze in Rotterdam en Den Haag zouden zijn.
Er waren Nederlanders die de vlag durfden uit te steken, maar dat was heel gevaarlijk want de Duitse bezetter had dit streng verboden.
Veel Nederlanders maakten zich de volgende dag op om hun bevrijders te begroeten. Vlaggen en oranje vaandels werden tevoorschijn gehaald, en bedrijven liepen leeg omdat het personeel de geallieerden op straat wilde opwachten. Onder Duitsers en NSB'ers brak paniek uit; administraties werden haastig vernietigd en velen sloegen op de vlucht. Veel NSB'ers verbleven tijdelijk op de Lüneburger Heide in Duitsland, terwijl Mussert naar de Bellinckhof bij Almelo verhuisde.
Wat de Nederlandse bevolking niet wist, was dat de omvang van de geallieerde troepen op dat moment nog te klein was om heel Nederland te kunnen bevrijden. De geallieerde hoofdmacht was nog in Frankrijk: en de troepen die naar Antwerpen waren opgerukt hadden slechts een dunne corridor in België bevrijd. Daarbij was er een bevoorradingsprobleem omdat de aanvoerlijnen te lang waren geworden en afhankelijk waren van een enkele kunstmatige haven, daar de Duitsers zich in de Franse havensteden gefortificeerd hadden. De Nederlandse grens was zelfs in het geheel niet bereikt. Aan weerszijden was het gebied nog bezet en de vooruitgeschoven troepen liepen een risico afgesneden te worden. Er waren aanwijzingen dat de Duitsers zich aan het hergroeperen waren. Het geallieerde opperbevel durfde daarom een verdere stoot in noordelijke richting niet aan, temeer daar het voornaamste doel, Antwerpen, al bereikt was.
Het valse radiobericht over de niet-bestaande bevrijding van Breda had te maken met het feit dat ook het geallieerde opperbevel nauwelijks wist waar zijn eigen troepen waren, door de snelheid waarmee was opgerukt. Pas enkele dagen later zouden de geallieerden de Nederlandse grens overschrijden met verkenningspatrouilles, en op 14 september 1944 werd Maastricht als eerste belangrijke Nederlandse stad bevrijd.
Toen ook Operatie Market Garden mislukte door de Duitse overwinning in de slag om Arnhem eind september, was het duidelijk dat althans voor Noord-Nederland de bevrijding nog wel een tijdje op zich zou laten wachten. West-Nederland moest na Dolle Dinsdag nog een Hongerwinter doorstaan, voor het op 5 mei 1945 werd bevrijd.
De naam Dolle Dinsdag wordt voor het eerst aangetroffen in De Gil, een als verzetsblad vermomd propagandakrantje dat door de bezetter werd bekostigd. Op 15 september kopte het blaadje over de gebeurtenissen op 5 september: GENERALE REPETITIE - DURE LES VAN DOLLEN DINSDAG. De allitererende regels werden geschreven door Willem van den Hout, die na de oorlog onder de naam Willy van der Heide bekendheid zou vergaren als schrijver van de succesvolle jeugdboeken over Bob Evers.
Vluchtende NSB-ers op het Kennemerplein in Haarlem.
Kinderen verbranden Duitse wegwijzers op het Mercatorplein in Amsterdam op Dolle Dinsdag
Op het Willebrordusplein in Rotterdam dansten bewoners van vreugde overtuigd dat ze waren dat de bevrijding aanstaande was.
Tijdens de "Dolle Dinsdag " vertrekken Duitse militairen per wagen in de Van Vollenhovenstraat te Rotterdam. Foto van H.F. Grimeyer. Datering: 05/09/1944.
Wachtende klanten bij een bakkerij op Dolle Dinsdag. Dat wachten was echter tevergeefs want de bakker was op de vlucht geslagen.
Duitse militairen verlaten op 'Dolle dinsdag' per fiets Den Haag.
Duitse soldaten op van Nederlanders geroofde fietsen slaan op de vlucht richting Duitsland.
Terwijl Hagenaars staan toe te kijken raapt een Duitse soldaat die op zijn fiets vlucht de stad uit naar Duitsland iets op dat hij is verloren blijkbaar. Het publiek toont zich in ieder geval niet behulpzaam.
Op 'Dolle dinsdag' vorderen Duitse militairen fietsen, hoek Schenkkade-Adelheidstraat, Den Haag.
Bepakt en bezakt vluchten NSB'ers en andere Duitsgezinden richting Duitsland.
Inwoners van Den Haag trachten een bevestiging te krijgen van de stroom van geruchten dat de bevrijders onderweg zijn. Doch in bezet gebied is het moeilijk om het ware nieuws te vernemen.
Mensen die staan te wachten op de intocht van de bevrijders die niet kwam...
Ook op het Rijkswijkse plein in Den Haag stond de bevolking vol verwachting uit te kijken naar de bevrijders.
Duitse soldaten ontvluchten Den Haag op 'Dolle Dinsdag'. Ze hebben het benauwd gekregen door de stroom van geruchten dat de geallieerde legers in aantocht zijn.
Het Parool van 11 september 1944 over Dolle Dinsdag.
Op het Staatsspoor in Den Haag wachten NSB-gezinnen op speciale treinen die hen naar veiliger oorden zouden brengen. Veel NSB'ers kwamen terecht in Kamp Westerbork of de Lünenburger Heide in Duitsland.