VVAM Thema-avond en Battlefieldtour:
In de voetsporen van “Boy” Browning’s First British Airborne Corps in Groesbeek en Nijmegen.
Tweeluik: lezing en battlefield tour 'In de voetsporen van generaal 'Boy' Browning
Erik Jellema van de Vereniging Vrienden Airborne Museum organiseerde op vrijdagavond 26 mei en zaterdag 3 juni 2023 een tweeluik over de Britse generaal 'Boy Browning. De lezing vond plaats in Airborne Museum 'Hartenstein' te Oosterbeek en de battlefield tour voerde ons met zes originele Willys Jeeps langs de diverse plekken waar een (tijdelijk) HQ was van generaal Browning in de omgeving van Groesbeek en Nijmegen.
VVAM Thema-avond "In de voetsporen van 'Boy' Browning 26-5-2023
Willys Jeep Tour "In de voetsporen van 'Boy' Browning 3-6-2023
De Britse generaal 'Boy' Browning en de Amerikaanse generaal James Gavin in Overasselt Toen & Nu
De VVAM heeft goed uitgepakt met schitterende tour over generaal 'Boy' Browning, commandant van het 1e Britse Luchtlandingsleger, met gids Erik Jellema en medewerking van de chauffeurs met hun Willys jeeps. Wat een belevenis!
Deze Britse generaal had een respectabele staat van dienst. En in feite ook een onbesproken gedrag. In de geschiedschrijving werden zijn beslissingen nooit in twijfel getrokken. Ook niet in het boek 'Een brug te ver' van Cornelian Ryan. Helaas kon deze schrijver tenauwernood zijn boek voltooien omdat zijn leven ten einde liep. In 1976 werd zijn boek verfilmd in 'A Bridge too Far'. Volgens onze gids kwam met die film ook de kritiek. Browning koos ervoor om met zijn Tactical Headquarters op de eerste dag bij Nijmegen te landen, een beslissing die hem op kritiek kwam te staan omdat hierdoor Gliders en sleepvliegtuigen gereserveerd moesten worden die anders operationele troepen hadden kunnen vervoeren. Het was tevens Browning die, zoals hij zelf na de oorlog verklaarde, Gavin de opdracht gaf de verdediging van de hoogvlakte bij Groesbeek prioriteit te geven boven de verovering van de Waalbruggen bij Nijmegen. Zijn kritiek na afloop van Market Garden op de inzet van de 1st (Polish) Independent Parachute Brigade en met name op de houding van haar commandant Major General Stanislaw Sosabowski, resulteerde in het ontheffen van Sosabowksi uit zijn bevel.
Op dinsdagmiddag 19 september 1944 ontmoetten de Britse generaal 'Boy' Browning en de Amerikaanse generaal James Gavin commandant van de 82ste Airborne Divisie elkaar in Overasselt. Dankzij de bemiddeldende rol van generaal Browning kwam het tot samenwerking tussen de Britten en Amerikanen. Gavin was zwaar bezorgd over een mogelijke Duitse aanval vanuit het Reichswald. We weten nu dat gedurende de kritische eerste dagen geen Duitse aanwezigheid in het Reichswald was en dat Gavin minimaal een heel regiment richting Waalbrug had kunnen sturen. De brug had eerder veroverd kunnen en het centrum had heel wat gevechtsschade bespaard kunnen worden. Dat weten we nu. Hij destijds niet.
Ik vind het moeilijk zelf een oordeel te vellen over deze Britse generaal Browning. Zoals ik er tegenaan kijk was operatie Market Garden tot mislukken gedoemd door slechte voorbereiding. Soortgelijke operaties werden herhaalde malen reeds begin september net zo snel ontworpen als weer gecanceld omdat de situatie achterhaald bleek. Telkens werd het ontwerp voor weer een nieuwe operatie gekopieerd van de vorige en uiteindelijk was Market Garden een copy van operatie Comet. Maar ook nu was de situatie anders, want de sterkte van de Duitsers was onderschat, want zij hadden hun SS Pantserdivisies 9 (Hohenstaufen) en 10 (Frundsberg) bij Arnhem paraat. Ook speelden de eigenzinnige karakters een goede uitvoering van het plan Market Garden parten. Montgomery was heel eigenzinnig en ik vraag me nog altijd af hoe het kan dat Eisenhower uiteindelijk heeft toegegeven aan de zinnen van Montgomery. Was het misschien om politieke redenen? De verkiezingen in Amerika kwamen er aan en als dan de oorlog voorbij zou zijn, was dat mooi meegenomen. En bovendien bestond de vrees dat de Russen door zouden willen stoten via Noord-Duitsland naar Denemarken. En bovendien werd Londen nog steeds bestookt met de V-2 raketten.
Onze gids had ondermeer het nieuwe boek General 'Boy' bij zich. Dit Engelstalig boek heb ik inmiddels ook aangeschaft.
En ook de Britse generaal Urquhart leverde een bijdrage aan de mislukking door de operatie, door samen met generaal Lathbury te gaan kijken hoe de situatie in Arnhem was omdat er geen berichten binnenkwamen op het hoofdkwartier in Oosterbeek. Ze kwamen in het nauw, ingesloten door Duitsers in de wijk Lombok te Arnhem. Lathbury raakte gewond en kwam terecht in het Sint Elizabeths Gasthuis en Urquhart moest zich 24 uur schuil houden op de zolder van Zwarteweg 14. In die periode zat het Britse hoofdkwartier zonder hun commandant. Dus om het mislukken van de operatie Market Garden toe te schrijven aan generaal Browning zou te kort door de bocht zijn. Ook zou Browning al tegen Montgomery gezegd hebben dat de operatie 'een brug te ver is', maar hard bewijs hiervoor ontbreekt. Uiteindelijk kreeg de Poolse generaal Stanisław Sosabowski door de Britten de schuld in de schoenen geschoven, maar dat was onterecht en voor deze man volgde postuum in 2006 eerherstel. Kortom, alle betrokkenen bij deze operatie hebben er in meer of mindere mate toe bijgedragen dat de operatie tot een mislukking werd. Wat ik dan wel in het achterhoofd houd is dat weliswaar een groot deel van Nederland bezet bleef en zuchtte onder de Nazi-terreur, maar dat het zuiden van Nederland wel verlost werd van de wrede bezetter en weliswaar onder moeilijke omstandigheden in ieder geval niet meer onder de bezetting hoefde te leven.
Ik schaar me dan ook achter de woorden van onze gids dat door de schuld in de schoenen van generaal Browning te schuiven tijdens de Amerikaanse filmproductie 'A Bridge too Far' tekort doet aan wat deze generaal wel tot stand heeft gebracht: de verovering van diverse bruggen, zoals de hefbrug bij Heumen, de bruggen bij Grave, de brug bij Son en uiteindelijk de Waalbrug bij Nijmegen en hiermee heeft hij in feite aan zijn opdracht voldaan.
De tour met Willys Jeeps
Tijdens deze bijzondere tour rijden we met zes originele Willys Jeeps uit de oorlogsjaren en twee busjes langs het spoor dat door generaal Browning werd gevolgd en bezoeken we de diverse plekken waar zijn hoofdkwartier tijdelijk werd gevestigd.
ARS Website neemt deel aan deze unieke tour. Onze battlefield tour begint bij de Canadese begraafplaats in Groesbeek. Daar verzamelen zich de zes Willys Jeeps en twee volgbusjes. De Willys Jeeps zijn origineel uit de oorlog, gebouwd medio 1942 en 1943 en worden liefdevol onderhouden door hun trotse eigenaren. Wat bijzonder dat wij als deelnemers aan deze tour met hen mogen meerijden en zo ondergedompeld worden in de sfeer van destijds. Er zijn twee volgbusjes, want we worden verdeeld over de dag. 's morgens gaan wij in het busje en 's middags in de jeep.
Verzamelen bij de Canadese oorlogsbegraafplaats in Groesbeek
We rijden langs de landingsplaats van het Britse Airborne Corps Hoofdkwartier van generaal 'Boy' Browning op 17 september 1944 bij Groesbeek.
Tijdens operatie Market Garden landden in deze omgeving Horsa Zweefvliegtuigen. Het monument bestaat uit een draagarm van een hoofdwiel van een Horsa Zweefvliegtuig. Het monument staat midden in een woonwijk. Ik veronderstel dat op deze locatie zweefvliegtuigen zijn geland. De woonwijk was er destijds natuurlijk niet.
We arriveren bij 't Heiland in de omgeving van Groesbeek, waar talloze Britse gliders en enkele Amerikaanse Waco's zijn geland op 17 september 1944. We hebben een bijzondere ontmoeting met een bewoner die dit nog heeft meegemaakt.
Luchtfoto van de gelande gliders van het Head Quarters van generaal 'Boy' Browning bij Groesbeek.
Duidelijk zijn de gelande Horsa gliders te zien op deze luchtfoto van september 1944.
Monument dat herinnert aan de landing met Horsa gliders op 17 september 1944 van het Britse Airborne Corps hoofdkwartier onder Generaal 'Boy' Browning.
Glider Monument aan de parachutistenstraat in Groesbeek.
Met onze jeeps en twee busjes arriveren we bij boerderij 't Heiland aan de Bruuk te Groesbeek. Op deze locatie landde generaal Browning met zijn hoofdkwartier in drie Horsa gliders op 17 september 1944.
Zo zou het gegaan kunnen zijn direct nadat de Horsa gliders geland waren. De spullen werden direct uitgeladen.
Bijzonder was de ontmoeting met deze bewoner, die met eigen ogen heeft gezien dat de Horsa gliders van Browning dichtbij deze boerderij landden.
Deze ooggetuige kan het verhaal van onze gids, die een luchtfoto laat zien met de gelandde Horsa gliders, onderschrijven.
We krijgen een foto te zien van een Horsa glider, direct na de landing.
Achter dit hek landden de Horsa gliders
We maken ons gereed om naar het volgende bespreekpunt te rijden: Klein Amerika, waar de Amerikaanse generaal Gavin landde met de 82ste Airborne Divisie, ook op 17 september 1944. In Overasselt, waar we later die dag komen, hadden de Britse generaal 'Boy' Browning en de Amerikaanse generaal James Gavin hun rendez-vous. Er kwam een verbinding tot stand tussen de Britse tanks van de Guards van het 30ste Legerkorps die waren opgerukt vanaf Joe's Bridge in Lommel (België), via Valkenswaard en Eindhoven en de parachutisten van de 82ste Airborne Divisie die waren geland bij Groesbeek.
Klein Amerika
Generaal James Gavin van de Amerikaanse 82ste Airborne Divisie
Met de jeeps rijden we naar de landingsplaats van generaal Gavin en zijn 82ste Airborne Divisie op 17 september 1944 in het gebied Klein Amerika bij Groesbeek. Hij was op dat moment de jongste divisiecommandant van het Amerikaanse Leger. Na deze benoeming maakte hij op 17 september zijn vierde gevechtssprong tijdens operatie ‘Market Garden’. In oktober 1944 werd Gavin benoemd tot Generaal-majoor. Na de strijd in Frankrijk kreeg Generaal-Majoor Matthew Ridgway, de commandant van de 82ste Airborne Divisie het bevel over het 18e Airborne Corps. Gavin werd de opvolger van Generaal-majoor Ridgway.
We rijden langs het monument Klein Amerika, dat herinnert aan de landing van de 82ste Airborne Divisie op 17 september 1944 en de stationering van het 1e Canadese leger in dit gebied in de winter van 1944/1945.
Landingsgebied Groesbeek was het gebied dat de Amerikaanse 82nd Airborne Division, bijgenaamd de All Americans, onder bevel van brigadegeneraal James Gavin, kreeg toegewezen bij operatie Market Garden. De dropzones bevonden zich bij Groesbeek, Overasselt en Grave.
Een op ware grootte Waco-glider uit de tweede wereldoorlog is nagebouwd en staat in het gebied Klein Amerika. Dit monument is in september 2014 opgericht tijdens de herdenking van 70 jaar Market Garden.
Met onze jeeps rijden we langs Glider Monument Klein Amerika.
Landingsplaats generaal Gavin en zijn 82ste Airborne Divisie Klein Amerika.
Bij Jachtslot Mookerheide
n juni 1940, een maand na de capitulatie, eiste Rijkscommissaris Seyss-Inquart het jachtslot De Mookerheide op en werd dit een buitenverblijf van de gevreesde Waffen-SS. Himmler zelf zou hier een paar maal op bezoek zijn geweest. In Nederland dienden zo'n 22.000 vrijwilligers bij deze nietsontziende tak van het Duitse leger. Nietsontziend voor de vijand, maar wat later bleek ook niet voor zichzelf.
In september 1944 werd het jachtslot en buitenterrein overgenomen door de Amerikanen als tijdelijk krijgsgevangenkamp en diende het als verzamelpunt voor zweefvliegtuigenpiloten na de luchtlandingen. Aan het einde van de oorlog werd het munitiedepot ontruimd, 20 treinwagons waren nodig om de 400 ton munitie af te voeren.
De kas die op de achtergrond te zien is op de foto met krijgsgevangenen staat er nog.
Krijgsgevangenkamp bij villa 'De Mookerheide' te Molenhoek 3 juni
Overasselt. 's Morgens vroeg brengen Amerikaanse para's de eerste groepen Duitsers naar het krijgsgevangenkamp bij villa 'De Mookerheide' te Molenhoek. Op de achtergrond de Overasseltse Melkinrichting
De Willys Jeeps in het gebied waar de Amerikanen een krijgsgevangenkamp hadden ingericht bij villa 'De Mookerheide', ook wel jachtslot genoemd.
Locatie HQ generaal Browning
Na de landing bij Groesbeek verplaatste generaal Browning twee keer zijn hoofdkwartier. Die wilde hij dieper in het bos hebben. Hier bevinden wij ons op de locatie waar hij tijdelijk zijn hoofdkwartier had aan de Mooksebaan in Groesbeek. Uiteindelijk zou hij zijn hoofdkwartier vestigen in gebouwen in Nijmegen, maar tot die tijd verbleef zijn staf in tentenkampen Helaas zijn hiervan geen opnamen bekend.
Eén bestuurder van een Willys Jeep moest even onder de motorkap kijken. Voor mij een mooie gelegenheid een foto te maken van de oersterke motor. Ziet er mooi uit na 80 jaar!
Onze gids Erik Jellema had zoals altijd ook weer boeken bij zich waaruit hij citeert als het om deze locatie gaat. Hij staat voor zijn Willys Jeep.
Overasselt
We gaan met onze jeeps op weg naar Overasselt. Op zondag 17 september 1944 vinden in Overasselt en Nederasselt een van de grootste luchtlandingsoperaties aller tijden. In de weilanden ten noorden van beide kerkdorpen landde toen het 504de Parachutisten Infanterie Regiment.
Het regiment was onderdeel van de 82ste Luchtlandingsdivisie die op die dag tussen Eindhoven en Arnhem naar beneden kwam ten behoeve van Operation Market Garden. Generaal James M. Gavin en zijn mannen hadden als taak de heuvels bij Groesbeek te veroveren en daarbij de bruggen over de Maas, de Waal en het Maas-Waalkanaal veilig te stellen.
Overasselt was tevens de plaats van de rendez-vous tussen de Britse generaal Browning van de 1st Airborne Corps en generaal Gavin van de 82ste Airborne Divisie.
Overasselt Toen & Nu - Ontmoeting tussen de generaals 'Boy' Browning en James Gavin op 17 september 1944. Het pand op de achtergrond staat er nog steeds.
Het bevrijdingsmonument herinnert de inwoners van Overasselt (gemeente Heumen) aan de bevrijding op 17 september 1944 door het Amerikaanse 325ste Glider, het 504de Para Infanterie Regiment en een bataljon van generaal-majoor Sosabowski’s 1ste Poolse Leger.
In het kader van operatie ‘Market Garden’ van 17 en 18 september 1944 vonden hier droppings plaats van voorraden voor generaal James M. Gavin’s troepen (het hoofdkwartier van de 82ste Airborne Divisie). Aan de kleur van de parachute kon men de vrachtgoederen herkennen: rood-munitie, wit-verband, blauw-uitrustingsstukken en geel-voedsel.
We rijden met onze jeeps op een zanderige weg langs de dropzone OBOE bij Overasselt.
Tijdelijk HQ generaal Browning in Malden
In dit schoolgebouw in Malden had generaal Browning tijdelijk zijn hoofdkwartier gevestigd. Hij was met zijn staf onderweg naar Nijmegen.
Hetzelfde pand staat er heden ten dage nog.
Tussenstop van onze jeeps in Malden, onderweg naar Nijmegen in het spoor van generaal 'Boy' Browning. We zullen zien waar uiteindelijk de staf van het Parachute regiment van generaal Browning in Nijmegen wordt ondergebracht.
Het HQ van general 'Boy' Browning in Nijmegen
