6-8-2025 Hiroshima, 80 jaar later: De bom, de beslissing, en de herinnering

🌏 Hiroshima, 6 augustus 1945: De dag die de wereld veranderde

Nucleaire test in het Bikini-Atoll, 1 juli 1941

🔥 Aanleiding: De weg naar een ongekende beslissing
In de zomer van 1945 was de wereld in de greep van de laatste stuiptrekkingen van de Tweede Wereldoorlog. In Europa was de oorlog voorbij: Nazi-Duitsland had op 8 mei gecapituleerd. Maar in de Stille Oceaan bleef Japan zich hardnekkig verzetten tegen de geallieerden, ondanks zware verliezen en verwoestende bombardementen op Japanse steden.
De Amerikaanse president Harry S. Truman stond voor een duivels dilemma. Een conventionele invasie van Japan — operatie Downfall — zou naar schatting tot een miljoen Amerikaanse slachtoffers kunnen kosten, en nog veel meer Japanse doden. Japan toonde geen bereidheid tot overgave, ondanks de Potsdamverklaring van 26 juli 1945, waarin de geallieerden Japan opriepen tot onvoorwaardelijke capitulatie. Japan negeerde deze oproep.

Ondertussen had de Verenigde Staten in het geheim gewerkt aan een revolutionair wapen: de atoombom. Het Manhattanproject, geleid door wetenschappers als Robert Oppenheimer, had met succes op 16 juli 1945 de eerste kernexplosie getest in de woestijn van New Mexico — de Trinity-test. Truman besloot dit nieuwe wapen in te zetten om Japan tot overgave te dwingen en de oorlog snel te beëindigen.

🛠️ Voorbereiding: De missie van de Enola Gay

De bom die op Hiroshima zou vallen, kreeg de naam Little Boy. Het was een uraniumbom, anders dan de plutoniumbom (Fat Man) die later op Nagasaki zou worden gebruikt. De bom werd zorgvuldig gemonteerd op het eiland Tinian in de Marianen, waar de Amerikaanse luchtmacht een enorme basis had ingericht.
De B-29 bommenwerper Enola Gay, onder bevel van kolonel Paul Tibbets, kreeg de opdracht om de bom af te werpen. Hiroshima was gekozen als doelwit vanwege zijn militaire en industriële betekenis, en omdat het tot dan toe relatief gespaard was gebleven van bombardementen — wat de impact van de atoombom des te duidelijker zou maken.

💣 Afwerpen: 6 augustus 1945, 08:15 uur
Op de ochtend van 6 augustus 1945 vloog de Enola Gay boven Hiroshima. De stad lag vredig onder een heldere hemel. Om 08:15 uur liet de bemanning Little Boy vallen. De bom explodeerde op ongeveer 600 meter hoogte boven het centrum van de stad.
De kracht van de explosie was ongekend. Binnen enkele seconden werd een groot deel van Hiroshima weggevaagd. Temperaturen stegen tot duizenden graden Celsius, gebouwen smolten, mensen verdampten. Ongeveer 70.000 mensen stierven onmiddellijk; tegen het einde van 1945 was het dodental opgelopen tot meer dan 140.000 door straling, verwondingen en ziekte.

⚔️ Militaire situatie: Japan op de rand van de afgrond
In augustus 1945 was Japan militair uitgeput. De marine was grotendeels vernietigd, de luchtmacht was ineffectief, en het land leed onder een blokkade die voedsel en grondstoffen afsneed. Toch weigerde de Japanse regering zich over te geven, deels vanwege de wens om de keizerlijke instelling te behouden.
De Sovjet-Unie, die zich tot dan toe neutraal had gehouden tegenover Japan, verklaarde op 8 augustus de oorlog aan Japan en viel Mantsjoerije binnen. Op 9 augustus viel de tweede atoombom op Nagasaki. Deze gecombineerde druk — nucleair en conventioneel — leidde uiteindelijk tot de Japanse overgave op 15 augustus 1945.

🕊️ Nasleep en reflectie
De aanval op Hiroshima markeerde het begin van het nucleaire tijdperk. Het was een daad die de oorlog beëindigde, maar ook een moreel en ethisch vraagstuk opende dat tot op de dag van vandaag wordt besproken. Was het noodzakelijk? Had Japan zich anders overgegeven? Wat zijn de lessen voor de mensheid?
Vandaag, 80 jaar later, herdenken we niet alleen de slachtoffers van Hiroshima, maar ook de verantwoordelijkheid die komt kijken bij technologische macht. De wereld veranderde op die dag — en het is aan ons om ervoor te zorgen dat zulke wapens nooit meer worden gebruikt.